بر خلاف آنچه تصور مى‌شود درد پا در سنین بالا و یا دردهایى که به آرتروز زانو معروفند همیشه به دلیل ساییدگى مفاصل نیستند. این درد مى‌تواند ناشى از گرفتگى رگهاى پا باشد.
وقتى که سن و سال کمى بالا مى‌رود بدن فرسوده مى‌شود، بخصوص در جوامعى که افراد از رفاه کمترى برخوردارند، یکى از مشکلات همه‌گیر درد‌هاى استخوانى است که اغلب به دلیل ساییدگى مفاصل بصورت آرتروز در ناحیه کتف و گردن و یا بیشتر در ناحیه زانو دیده مى‌شوند. اما درد پا مى‌تواند دلایل دیگرى داشته باشد. یکى از این دلایل، گرفتگى رگهاى پاست که در آلمان و کشورهاى پیشرفته توجه زیادى به آن مى‌شود. از دکتر حمیدرضا ماهوزى جراح قلب و عروق دعوت کردیم به سوالات مطرح در این زمینه پاسخ دهند.
آقاى دکتر با توجه به اینکه این مشکل در آلمان، اغلب در آدمهاى مسن دیده مى‌شود، چقدر در ایران شایع است؟
دکتر ماهوزى: ” گرفتگى شریانهاى پا بخصوص در آدمهاى مسن مشکلى است که تقریبأ در جامعه ایران فراوان است.“
علت گرفتگى شریان چیست؟
دکتر ماهوزى: ” علت این گرفتگى آترواسکلروز این عروق است. همینطور که سن و سال بالا مى‌رود عروق بدن دچار آترواسکلروز مى‌شوند، دچار سختى مى‌شوند. درون این عروق به اصطلاح ساده‌تر یک سرى رسوباتى به وجود مى‌آید که در بعضى موارد خوب شدیدتر است. بخصوص در کسانى که سیگارى هستند و همینطور کسانى که دچار بیماریهاى مختلف مثل دیابت هستند، دچار چربى خون بالا هستند، شریانها، شریانهاى پا منظورم است، اینها در اثر این رسوبات تنگتر و تنگتر مى‌شوند و خون کمترى به قسمت انتهایى اندامها مى‌رسد بخصوص در مورد پا.“
این مسئله فقط در سن بالاخودش را نشان می‌دهد؟
دکتر ماهوزى: ”و بیماریهاى مختلف مثل مصرف دخانیات و سیگار کشیدن بخصوص.“
یعنى علت پا دردها در سنین بالا مى‌تواند ناشى از این گرفتگى باشه و نه آرتروز؟
دکتر ماهوزى: ”علت این پا دردهایى که دارند، بعضى بصورت مضمن بعضى بصورت حاد، علتش زود شناخته مى‌شود. نبض پا از بین مى‌رود، بیمار با پاى سرد به ما مراجعه مى‌کنند این حالت حاد است که بیمار مى‌آید و سریعأ باید اقدام درمانى شود چون در غیر اینصورت اندام باید قطع شود.“
یعنى گرفتگى شریان یکدفعه خودش را نشان مى‌دهد؟
دکتر ماهوزى: ”در مواردى هم هست که این اتفاق آرام آرام مى‌افتد و بیمار معمولأ دچار پا درد مى‌شود و بعد از مدتى دچار عفونت یا زخم‌هایى در ناحیه پا مى‌شوند و این عفونت یا زخم‌ها در ناحیه پا کم‌کم مى‌توانند، چون خون‌رسانى انجام نمى‌شود و بهبود پیدا نمى‌کند، گسترش پیدا مى‌کنند و به قطع ارگان منجر مى‌شود.“
شما با مراکز درمانى ایران هم در ارتباطید با توجه به این که گفتید گرفتگى شریانهاى پا در ایران شایع است، شرایط تشخیص و درمان در ایران چگونه است؟
دکتر ماهوزى:” پزشکهاى ما کمى کمتر تمرکز کردند روى بیماریهاى عروقى. شاید به دلیل افزایش بار کارى روى بیماریهاى قلبى است و این باعث شده بیشتر روى بیماریهاى قلبى متمرکز شوند. به خاطر اینکه بیماریهاى قلبى در ایران زیاد داریم و کمتر فوکوس کردند روى بیماریهاى عروقى. چون به اون صورت حاد نیست مثل بیماریهاى قلبى ولى در دراز مدت سطح یا کیفیت زندگى کاهش پیدا مى‌کند. مثلأ وقتى فرد پایش قطع شود! این مورد را بخصوص در مورد بیماران دیابتى داریم و من مى‌توانم این توصیه را به کسانى بکنم که بیمارى دیابت دارند باید خیلى مواظب باشند. حتماً شنیدید دیابتى‌ها پایشان را دست داده‌اند پا سیاه شده، عفونت کرده و باید قطع شود که علتش در واقع این بیماریهاى عروق شریانهاى پاست که در این بیمارى دچار گرفتگى شده و خون کمترى به ارگان مى‌رسد و کم کم مهار نشدنى است و پا باید قطع شود.“
گرفتگى شریان فقط مخصوص شریانهاى پاست؟
دکتر ماهوزى: ”ببینید این یک بیمارى است که در همه عروق بدن مشاهد مى‌شود در عروق دست هم هست ولى در پا بیشتر است. در موضع‌هاى انتهایى بیشتر است ولى در اندامهاى دیگر هم مشاهد مى‌شود. کلأ بیماریهاى عروقى بیماریهاى شایعى هستند.“
اصلأ فرد چطور متوجه این گرفتگى شریان مى‌شود؟
دکتر ماهوزى:” معمولأ با درد در ارگان همراه است با درد آن اندام، پا یا دست که بیمار مراجعه مى‌کند.“
یعنى افرادى که درد در ناحیه زانو دارند احتمال دارد که هم آرتروز باشه و هم گرفتگى شریان؟
دکتر ماهوزى: ” اگر این بیماران دیابت دارند حتمأ باید توجه کنند با پزشکشان هم صحبت کنند و مراقب بیماریهاى عروقى هم باشند. اگر بیمارى خاصى ندارند، دیابت یا فشار خون بالا و در ناحیه خاصى این درد وجود دارد مثلأ در زانو، در پایین‌تر از زانو این درد وجود ندارد و نبض‌هاى پا احساس مى‌شود به احتمال زیاد فقط آرتروزاست.“
به عنوان سئوال آخر، فرد تفاوت این درد با درد آرتروز را چطور حس مى‌کند؟
دکتر ماهوزى: ” اگر این درد پیوسته به سمت انگشت‌ها بیشتر شود در انگشت‌ها احساس خوبى نداشته باشد و سرد باشند این احتمال وجود دارد که شریانهاى پا دچار گرفتگى شده باشند.“
دویچه وله
