آبی، اصیل و اشرافی… این‌ها صفت‌هایی هستند که در تمام دنیا برای مرغوب‌ترین سنگ ایرانی به کار می‌رود. سنگ فیروزه‌اما در دنیا با نام دیگری شناخته می‌شود. اشتباه فرانسوی‌ها تعیین کننده نام این سنگ شد. در این مطلب تاریخچه جالب و خواندنی درباره سنگ فیروزه خواهید خواند.
معدن نیشابور
نیشابور تنها یک معدن فیروزه داشت که قدیمى‌ترین معدن فعال دنیا بود. با کشف جسدى در شهر قدیمى تپه برج کارشناسان دریافتند که سابقه بهره‌برداری از این معدن به بیش از ۵ هزار سال می‌رسد. مرغوب‌ترین فیروزه دنیا از همین معدن به سراسر دنیا صادر می‌شود.
کشف معدن جدید
اخیرا دومین معدن فیروزه خراسان در ۷کیلومتری این معدن کشف شد. این معدن جدید از نظر ذخیره و ارزش سنگ استخراج شده مشابه معدن قبلی است که ذخیره‌ای ۹هزار تنی دارد و از هر تن سنگ آن ۸ تا ۱۰ کیلوگرم فیروزه تزئینی به دست می‌آید.
سنگ ملی ایران
فیروزه سنگ ملى ایران به حساب می‌آید و اگرچه در کرمان و دامغان هم نمونه‌های آن استخراج می‌شود اما رنگ فیروزه نیشابورى به عنوان بهترین رنگ فیروزه در دنیا شناخته می‌شود.
شکل‌گیری فیروزه در دوران سوم زمین‌شناسی
فیروزه نیشابور در واقع از دل سنگی بیرون می‌آید که از گدازه‌های متعلق به دوران سوم ایجاد شده. با عبور آب‌هاى سطحى در شکاف‌هاى این سنگ‌ها تغییراتی در بافت و مواد تشکیل‌دهنده گدازه اتفاق افتاده و باعث تشکیل فیروزه شده است
کانی کمیاب
فیروزه، ماده کانی کمیابی در دنیا است و در واقع سنگ زنده‌ای است که می‌تواند بعد از استخراج تغییر رنگ و خاصیت پیدا کند. به همین دلیل نسبت به روغن و مواد شیمیایی حساس است و تغییر رنگ می‌دهد.
قیمت‌گذاری فیروزه
قیمت‌گذاری فیروزه در ایران توسط بانک مرکزی صورت می‌گیرد. این سنگ قیمت مشخصی ندارد چون هیچ دو فیروزه‌ای یکسان و یک وزن نیستند.
معیار ارزش‌گذاری فیروزه
معیار ارزش‌گذاری برای فیروزه، سنگ معدن فیروزه نیشابور است و فیروزه‌های نقاط دیگر ایران و دنیا با قیمت فیروزه نیشابور سنجیده می‌شوند.
فیروزه در جهان
به غیر از ایران فیروزه در شبه جزیره سینا، جنوب غربی آمریکا (آریزونا، کالیفرنیا، ال‌پازو) و چین در استان‌های هوبای و یونان یافت می‌شود.
فیروزه در یونان باستان
به فیروزه در یونان باستان کالاینوس ” καλάϊνος ” گفته می‌شد که به زبان لاتین راه یافت و به کلاینا تبدیل شد.
وقتی فیروزه به ” Turkoys” تبدیل شد
در اوایل قرن سیزدهم به سنگ فیروزه در زبان فرانسوی ” Turkoys” گفته شد. در آغاز قرن پانزدهم میلادی به این سنگ تزئینی ” pierre turquoise” و یا “سنگ ترکی” گفته شد.
چرا سنگ ترکی؟
در قرن‌های گذشته تجارت فیروزه محدود بود. در دوران جنگ‌های صلیبی، سربازانی که از مناطق مختلف اروپا در این جنگ‌ها شرکت داشتند، فیروزه ایران را که در ترکیه بدست آورده بودند با خود به اروپا بردند. آن‌ها می‌پنداشتند که این سنگ تزئینی باید متعلق به مناطقی از ترکیه باشد در حالی که این سنگ از ایران به ترکیه تجارت می‌شد.
قدرت فیروزه
فیروزه یکی از قدیمی‌ترین جواهرات تزئیتی است که اشراف و قدرتمندان بسیاری از اقوام را به خود جلب کرده است. برخی معتقدند فیروزه حافظ انسان در مقابل “قدرت‌های شیطانی” است. برخی دیگر نیز بر این باورند که رنگ سنگ فیروزه با سلامتی انسان و تغییر در آن رابطه مستقیم دارد.
منبع DW
