مثل یا ضرب‌المثل‌ها ریشه در فرهنگ یک کشور دارد و تجربیات جمعی مردمان آن را در جملاتی کوتاه و موجز بیان می‌کند. گاه این مثل‌ها از میان مردم وارد زبان شعر و دیوان شعرا شده است و گاهی هم شعرها میان مردم آمده و خود تبدیل به یک ضرب‌المثل شده است. هرچند که نمی‌توان مرز دقیقی میان این دو قائل شد و به یقین ضرب‌المثل‌ها را در این دسته‌بندی جای داد، اما در این مورد شکی نیست که بسیاری از اشعار خود مثل شده و حالا ورد زبان مردم است و دهان به دهان می‌گردد.
این ضرب المثل برگرفته از یکی از غزلیات حافظ می باشد که می فرماید:
هر گه که دل به عشق دهی خوش دمی بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
۱- یعنی وقتی قصد انجام کار خیری را کردی دیگر لازم نیست با استخاره کردن دنبال تایید یا عدم تایید آن کار برآیی.
۲-برای انجام کار درست و خیر نباید شک و تردید داشت و از این و آن پرسید یا حتی استخاره کرد.
۳-«خیر» معناى وسیعى دارد که شامل هرگونه کار نیکى اعم از عبادات و خدمات مردمى و انسانى مى شود.
۴-یعنی تا زمینه انجام کار خیر فراهم شد آن را انجام بده و به دیگری نسپار.
